Bordetelloza u psów – przyczyny, objawy i skuteczne metody leczenia oraz zapobiegania

Bordetelloza, zwana również kaszlem kenelowym, to jedna z najczęściej diagnozowanych chorób zakaźnych układu oddechowego u psów. Jest wysoce zakaźna, a jej objawy mogą być łagodne lub poważne, w zależności od wieku, stanu zdrowia i odporności zwierzęcia. Choroba ta występuje często w środowiskach, gdzie psy mają bliski kontakt, takich jak schroniska, hodowle czy hotele dla psów. W tym artykule przyjrzymy się szczegółowo bordetellozie u psów: jej przyczynom, objawom, przebiegowi, metodom leczenia i zapobiegania.

Co to jest bordetelloza?

Bordetelloza to zakażenie wywołane przez bakterię Bordetella bronchiseptica. Jest to drobnoustrój odpowiedzialny za infekcje górnych dróg oddechowych u psów. Często współwystępuje z innymi patogenami wirusowymi, takimi jak wirus parainfluenzy psów czy adenowirus typu 2 (CAV-2), co potęguje objawy choroby.

Bordetella bronchiseptica jest blisko spokrewniona z bakterią Bordetella pertussis, odpowiedzialną za krztusiec u ludzi. Jednak bordetelloza u psów rzadko przenosi się na ludzi, choć osoby z obniżoną odpornością powinny zachować ostrożność.

Przyczyny bordetellozy

Do zakażenia Bordetella bronchiseptica dochodzi w wyniku bezpośredniego lub pośredniego kontaktu z zakażonym zwierzęciem. Główne przyczyny zakażenia to:

1. Bliski kontakt z chorymi psami:
   • Bakteria przenosi się drogą kropelkową podczas kaszlu, kichania czy oblizywania.
2. Zanieczyszczone środowisko:
   • Miski, zabawki, klatki czy inne przedmioty używane przez chore psy mogą być źródłem infekcji.
3. Duże skupiska psów:
   • Schroniska, hodowle, hotele dla psów i wystawy to miejsca, gdzie ryzyko zakażenia jest szczególnie wysokie.
4. Osłabiona odporność:
   • Psy młode, starsze, nieszczepione lub przewlekle chore są bardziej podatne na zakażenie.

Objawy bordetellozy u psa

Objawy bordetellozy zależą od stopnia zakażenia i obecności innych patogenów. Choroba zwykle objawia się jako infekcja górnych dróg oddechowych. Typowe symptomy obejmują:

1. Kaszel:

• Suchy, „szczekający” kaszel, często wywoływany naciskiem na szyję lub po wysiłku.
• W niektórych przypadkach kaszel może być wilgotny, co sugeruje wtórne zakażenie bakteryjne.

2. Wymioty i odruch wymiotny:

• Kaszel może być tak intensywny, że prowadzi do odruchu wymiotnego lub wymiotów.

3. Wydzielina z nosa i oczu:

• Przejrzysta lub ropna wydzielina, wskazująca na infekcję.

4. Ogólne osłabienie:

• Apatia, zmniejszona aktywność i brak apetytu.

5. Gorączka:

• U niektórych psów może wystąpić podwyższona temperatura ciała.

Objawy bordetellozy zwykle pojawiają się 3–10 dni po zakażeniu i mogą trwać od kilku dni do kilku tygodni. W większości przypadków przebieg jest łagodny, ale u psów osłabionych, szczeniąt czy starszych zwierząt choroba może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc.

Przebieg choroby

Bordetelloza najczęściej ma charakter łagodny i ogranicza się do górnych dróg oddechowych. Przebieg choroby można podzielić na etapy:

1. Faza inkubacji:
   • Trwa od 3 do 10 dni, podczas której bakteria namnaża się w drogach oddechowych, ale nie powoduje jeszcze objawów.
2. Faza ostra:
   • Pojawia się intensywny kaszel, często suchy i uporczywy.
   • Możliwe są wydzieliny z nosa i oczu oraz osłabienie.
3. Faza rekonwalescencji:
   • U zdrowych psów objawy ustępują w ciągu 7–14 dni, ale kaszel może utrzymywać się nawet przez kilka tygodni.

W przypadkach powikłanych, np. gdy dochodzi do wtórnych infekcji bakteryjnych lub wirusowych, choroba może prowadzić do zapalenia oskrzeli czy płuc, co wymaga intensywniejszego leczenia.

Leczenie bordetellozy

Większość przypadków bordetellozy przebiega łagodnie i ustępuje samoistnie. Niemniej jednak, leczenie jest często konieczne, aby złagodzić objawy i zapobiec powikłaniom.

1. Antybiotyki:

• W przypadku cięższych infekcji lub wtórnych zakażeń lekarz weterynarii może zalecić antybiotyki, takie jak doksycyklina czy enrofloksacyna, które skutecznie eliminują bakterie.

2. Leki łagodzące kaszel:

• Preparaty przeciwkaszlowe pomagają złagodzić uporczywy kaszel, ale powinny być stosowane wyłącznie pod nadzorem weterynarza.

3. Leczenie objawowe:

• Nawadnianie i wspomaganie żywienia w przypadku osłabionych psów.
• W cięższych przypadkach może być konieczna tlenoterapia.

4. Ograniczenie wysiłku fizycznego:

• Psy chore powinny unikać nadmiernego wysiłku, który może nasilać kaszel.

Profilaktyka bordetellozy

Zapobieganie bordetellozie jest możliwe dzięki przestrzeganiu kilku podstawowych zasad:

1. Szczepienia:

• Dostępne są szczepionki przeciwko Bordetella bronchiseptica w formie iniekcji lub donosowych preparatów. Szczepienia są szczególnie zalecane dla psów przebywających w dużych skupiskach.

2. Unikanie kontaktu z chorymi psami:

• Właściciele powinni izolować chore zwierzęta, aby zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby.

3. Higiena w miejscach publicznych:

• Regularna dezynfekcja pomieszczeń i przedmiotów używanych przez psy (misek, klatek, zabawek) zmniejsza ryzyko zakażenia.

4. Wzmacnianie odporności:

• Zdrowa dieta, regularne badania kontrolne i szczepienia ochronne pomagają zwiększyć odporność psa na zakażenia.

Znaczenie bordetellozy w środowiskach grupowych

Bordetelloza jest szczególnie problematyczna w miejscach, gdzie psy mają bliski kontakt ze sobą, takich jak schroniska, hodowle czy wystawy. Szybkie rozprzestrzenianie się choroby może prowadzić do epidemii w takich środowiskach. Dlatego też szczepienia i izolacja chorych zwierząt odgrywają kluczową rolę w kontrolowaniu zakażeń.